Het is misschien niet helemaal eerlijk maar als we Comic Sans vergelijken met een mastod(f)ont zoals Helvetica, merken we algauw fundamentele verschillen waardoor we mogen stellen dat de anatomie van Comic Sans redelijk pover is :-(

Hoewel ze beide dezelfde lijnvoering hanteren (dikte is overal gelijk) vertoont de Helvetica vaak kleine aanpassingen die de leesbaarheid bevorden. Bijvoorbeeld bij de letter ‘n’: daar waar de stam en schouder elkaar raken, maakte men de lijn iets smaller. De letterogen zijn vaak ook groter en beter in balans met de aperture of letteropening. Voorbeeld hier is de letter e. Gevolg is dat de letters in Comic Sans veel zwarter en zwaarder zijn. 

Helvetica besteedt ook meer aandacht aan de letterspatiëringen in lopende tekst waardoor er minder gaten ontstaan. Bijvoorbeeld: bij Helvetica is het dwarsstreepje van de f korter zodat de volgende letter er dichterbij kan staan.

Vincent Connare schrijft over zijn 
Comic Sans:
“If you love it, you don’t know much about typography.
And if you hate it, you really don’t know much about typography either and should get another hobby.”

Vincent Connare heeft een punt want de Comic Sans had aanvankelijk andere plannen, namelijk on-screen. Het werd in 1994 ontworpen om in te zetten in tekstballonnen van een geanimeerd computerprogramma ‘Microsoft Bob’. De meeste computers hanteerden toen nog geen anti-alias (= techniek dat de randen van letters mooi afrondt) waardoor letters geblokt of gepixeld leken. Maar Comic Sans zag er ‘aliased’ wel goed uit en cartoonish ideaal voor ‘Computer Bob’. Alleen, het lettertype raakte niet tijdig af, kwam terecht in de lettertypecatalogus van Windows 95 en de miserie begon. Desktop Publishing was nieuw en begon met Word aan een publieke opmars. Mensen hadden toen nog maar weinig (of eerder geen) gevoel voor lay-out en lettertypes werden te pas en te onpas ingezet. Comic Sans helaas meestal te onpas :-/

De keuze van het lettertype heeft sowieso een invloed op de manier waarop we de inhoud van een tekst ervaren. Enkele voorbeelden: een makkelijk leesbaar lettertype wordt gemakkelijker door ons brein opgenomen (cognitive fluency). Een klein lettertype doet de boodschap van de tekst intelligenter overkomen. Grote letters worden geassocieerd met domheid of aanstellerij.

De keuze van een lettertype heeft dus wel degelijk invloed op hoe mensen de inhoud van onze tekst ervaren en op wat ze van ons denken. 

Helvetica 

= modern, volgt nieuwe trends

Comic Sans
 = schreeuwen om aandacht

Brits psycholoog Dr. Aric Sigman heeft voor het printerbedrijf Lexmark een studie uitgevoerd rond de psychologische criteria bij het uitkiezen van een font. Daarin wordt uitgelegd hoe het lettertype dat we gebruiken de geheimen over onze persoonlijkheid onthult en aanzienlijke invloed heeft op wat de lezer over ons denken.

Met een lettertype communiceren we intuïtief, net als met een foto. Een lettertype zorgt voor een emotie, een sfeer, een associatie. Zo zorgen geschreefde lettertypes voor vertrouwen, comfort. Ze zorgen voor respect en stralen traditie uit, voor sommigen zijn ze wellicht te saai. Schreefletters worden vaak gebruikt in boeken, scripties en lange teksten. Schreefloze lettertypes zijn objectief. Clean. Ze zorgen voor stabiliteit en ogen modern en tijdloos tegelijk. Voor anderen zijn ze wellicht te gewoon. Fantasie – of schriftletters zijn speledingetjes, voor de fantasie. 

Het maakte productie een stuk goedkoper en dus aantrekkelijker voor bedrijven en organisaties. Grafisch ontwerp en bijhorende studierichting werd een hype. En terwijl wereldwijd een nieuw tijdperk aanbreekt voor grafici en ontwerpers, terwijl ze praten over kerning, het maken van logo’s, pantonekleuren, lay-out indelingen en veel meer… zaten miljoenen onwetenden thuis flyers te maken in Word. Met Comic Sans! Hoe was het mogelijk dat Microsoft hun mooie grafische evolutie zo in de weg kon staan. Zo kon besmetten met zo’n kinderlijk lettertype!

Wel, los van het feit dat het typografisch niet zo sterk en serieus staat als een Helvetica, heeft dat veel te maken met de revolutie dat Apple Macintosh eind jaren ’90 teweeg bracht. Wysiwyg. Na jaren van ‘blind design’ zagen ze hun ontwerp meteen gelayout op het scherm. Grafici zagen hun mogelijkheden gigantisch groeien, Pandora’s Box was geopend. 

Gary Hustwit maakte er in het najaar van 2017 een documentaire over. “Helvetica” toont de wereldwijde verspreiding van één lettertype en vertelt over de manier waarop lettertypes ons dagelijks leven beïnvloeden. We komen in een wereld van design, reclame, psychologie en communicatie.

Dit lettertype gaat al mee sinds het ‘analoge tijdperk’ en is nog altijd immens populair in grafische vormgeving. Echt geen toeval. Het minimalistische neutrale karakter, de typografische eigenschappen (sterke stam) en de leesbaarheid (bv. schouder wordt dunner daar waar hij de stam raakt) maken van de Helvetica een waar icoon in de (typo)grafische wereld.

Geïntroduceerd in een golf van populariteit van Zwitsers design en aangewakkerd door reclamebureaus die deze nieuwe ontwerpstijl verkopen aan hun klanten, verscheen Helvetica snel in bedrijfslogo's, signalisatie, transport, kunstafdrukken en talloze andere global toepassingen. Opname van het lettertype door Apple Macintosh in 1984 versterkte de alomtegenwoordigheid alleen maar verder.

Pagina's volschrijven over Comic Sans is één ding. Verder niets zeggen over de Helvetica is iets anders. Dat gaat namelijk niet. Helvetica is een klassieker van formaat.