UP NEXT!
Jan Tschichold
László Moholy-Nagy
 Oskar Schlemmer
Joost Schmidt 

Gropius’ studenten ontwierpen er efficiënte, elegante meubelstukken en gebruiksvoorwerpen. Strak van lijn, eenvoudig van vorm, zeer functioneel. In de school werd les gegeven op een manier die nooit eerder was vertoond. De studenten dienden hun eigen creativiteit te exploreren, door te werken met de meest uiteenlopende materialen. Er werd bewust en gedreven gezocht naar een architectuur die maatschappelijke impact heeft. Vele docenten en studenten geloven dat een betere architectuur en woonomgeving mensen beter laat worden, en uiteindelijk mede leiden tot een veranderde (volgens Bauhaus dus betere) wereld. Zodra mensen in luchtige, zonnige ruimtes kunnen wonen, in simpele woonblokken zonder enige versiering, zouden ze als vanzelf anders gaan leven, meer solidair en gelukkig.

Bij de verhuizing naar Dessau in 1925 worden nog nieuwe industriële vormgevingen aan het programma toegevoegd, als reclametechnieken, fotografie, typografie, tentoonstellingenproblematiek.

In 1928 verliet de stichter Gropius het Bauhaus en werd hij opgevolgd door Hannes Meyer, die in 1930 op zijn beurt werd opgevolgd door Ludwig Mies van der Rohe. Het Duitse nationaalsocialisme wilde van het Bauhaus af en dwong het in 1932 naar Berlijn te verhuizen. Nauwelijks een jaar later werd het opgedoekt.

In 1919 werd Belgisch schilder en architect Henri van de Velde op de School of Art & Crafts in Weimar (Großherzoglich-Sächsiche Hochschule für Bildende Kunst) als directeur opgevolgd door architect Walter Gropius (die trouwens zijn carrière begon onder Peter Behrens). Gropius reorganiseerde de school en hernoemde ze tot Bauhaus School of Design of Staatliches Bauhaus Weimar. In een eerste fase werd het Bauhaus initiatief door de Duitse staat gesubsidieerd en had de school als doelstelling ‘art’ en ‘craft’ in elkaar op te laten geaan om zo de leegte die er volgens hen was tussen kunst en industrie, op te vullen. 

Zowel zijn theoretisch als praktisch toegepaste programma was een synthese van plastische kunsten, ambachtelijke techniek en industrie. Vooral onder invloed van de Nederlandse kunstenaar Theo van Doesburg, die samen met Piet Mondriaan in 1917 de kunstbeweging De Stijl had opgericht, evolueerde Bauhaus van het expressionisme naar het modernisme.

Gropius: "Let us create a new guild of craftsmen without the class distinctions that raise an arrogant barrier between craftsmen and artists."

Het Bauhaus-Archiv is een Berlijns museum over het Bauhaus, een invloedrijke Duitse school voor design, architectuur, kunst en fotografie uit de periode tussen de twee Wereldoorlogen. Het museum werd gedeeltelijk naar de ontwerpen van voormalig directeur Walter Gropius opgebouwd en opende de deuren in 1979.

UP NEXT!
Herbert Bayer 

Naast Moholy-Nagy is ook zeker typograaf en grafisch ontwerper Joost Schmidt het vernoemen waard. Schmidt is bekend voor het ontwerpen van zowat de beroemdste Bauhaus-affiche (mét Bauhaus logo van Oskar Schlemmer!) voor de Bauhaus-tentoonstelling van 1923 in Weimar. Bij Schmidt ging het vooral over de structuur (rond, rechthoekig, driehoekig) van de letters en hun flexibiliteit in grootte en vorm.

In diezelfde periode doceerde László Moholy-Nagy vormleer aan het Bauhaus. Hij was een Hongaars-Amerikaanse beeldhouwer, schilder, fotograaf en ontwerpen. Ook Moholy-Nagy was een aanhanger van deze nieuwe typografische beweging.

De grafische vormgeving van boeken en tijdschriften van zijn hand is strak en minimalistisch. Vaak deelt hij de tekst op in orthogonale lijnen en vlakken. Zwart op wit met soms de steunkleur rood. De lijnen en cirkels zijn niet enkel een grafisch element, maar hebben ook een functioneel doel: de cirkel dient de aandacht te trekken terwijl de lijn de compositie versterkt. In zijn latere jaren in Berlijn experimenteert hij ook met foto’s en diagonale lijnen.

Moholy-Nagy was ook één van de eerste ontwerpers die het potentieel van fotografie inzag in reclamevormgeving. De combinatie van de twee noemde hij typofoto.

Het Bauhaus bediende zich rond 1923 van de ‘Nieuwe Typografie’ zoals die door letterontwerper Jan Tschichold was ontwikkeld. Lettertypes moesten eenvoudiger vormen krijgen, ontdaan van alle ornament. 

Tschichold: "Of the new type we demand precision, clarity and the omission of all that is superfluous. This brings us to the demand for a geometric structuring of form"

Toen Gropius hem in 1927 vraagt een lettertype te ontwerpen om in alle Bauhaus publicaties te gebruiken, ontwerpt hij een universeel, schreefloos lettertype, dat alleen uit kleine letters bestaat. Een font dat, niet alleen omwille van zijn naam, voor altijd aan het Bauhaus verbonden zal zijn en door elke graficus onmiddellijk herkend zal worden.

In 1925 werd Oostenrijker Herbert Bayer door Gropius aangesteld als hoofd Typographie und Werbegestaltung (typografie en reclamevormgeving). Bayer wilde af van ‘de geschreefden’ en evolueren naar moderne ‘cosmopolitan’ fonts met sterke geometrische elementen. Fonts die vooral functioneel zijn. Gericht op communicatie in de meest eenvoudige vorm. Met elementen geordend en op elkaar afgestemd. 

Hij zette zich af tegen het gebruik van kapitalen aan het begin van een zin, een eigennaam of een zelfstandig naamwoord. Uitsluitend onderkasten gebruiken vond hij trouwens economischer. 

In 1975 krijgt het lettertype een make-over door Ed Benguiat en Victor Caruso. Het wordt opgenomen in de bibliotheek van de International Typeface Corporation en krijgt de naam ITC Bauhaus.

Bayer wilde af van ‘de geschreefden’ en evolueren naar moderne ‘cosmopolitan’ fonts met sterke geometrische elementen.